नमस्कार! संसार लोचन वेबपेज पर आपका स्वागत है. इस पेज पर आपको Ethics (नीतिशास्त्र) के notes Hindi भाषा में मिलेंगे जो आपकी UPSC परीक्षा या अन्य राजकीय PCS (UPPSC, MPSC, MPPSC, RAS, RPSC, BPSC, JPSC, UKPSC) परीक्षा में काम आ सकते हैं. जैसा कि हम जानते हैं कि Ethics का पेपर General Studies IV के अंतर्गत आता है. हमने syllabus-wise हर topic को इस पेज पर डालने की कोशिश की है. जो छात्र इधर-उधर vision IAS या DK balaji, Patanjali का paid नोट्स सर्च कर रहे हैं, उनको बता दूँ कि हमारे नोट्स भले ही निःशुल्क (free) हैं मगर इनकी गुणवत्ता में कोई नहीं है. आप चाहें तो हर आर्टिकल की PDF स्वयं के लिए download कर के अपना खुद का note-book बना सकते हैं.
- भ्रष्टाचार और उसके कारण – Ethics Notes in Hindi
- नौकरशाही के दोषों को दूर करने के सुझाव – Ethics Notes
- नौकरशाही के गुण-दोष | Ethics Study Material
- नौकरशाही की विशेषताएँ – Ethics Notes
- नौकरशाही (Bureaucracy) – एक आलोचनात्मक टिप्पणी | Ethics Notes
- असैनिक सेवाओं द्वारा संपादित कार्य – Ethics Notes
- सिविल सेवकों की विशेषताएँ – Ethics Notes
- आधुनिक युग में असैनिक सेवाओं का महत्त्व (Ethics Notes)
- नैतिक वीगनवाद (Ethical veganism) का अर्थ और इसके प्रकार
- पर्यावरणीय नैतिकता – Environmental Ethics
- असमानता एवं नीतिशास्त्र – Inequality and Ethics Notes in Hindi
- नैतिक सक्षमता का अर्थ एवं उसके तत्त्व (Ethics Notes Part 5)
- नैतिक निर्णय करने से सम्बंधित सिद्धांत (Ethics Notes Part 4)
- मानवीय कृत्य – नैतिक आधारभूमि (Ethics Notes Part 3)
- नीतिशास्त्र की शाखाएँ – (Ethics Notes Part 2)
- नीतिशास्त्र की प्रकृति एवं विषय-क्षेत्र (Ethics Notes Part 1)
- Basava Vachana Deepthi केस – Free Expression पर प्रतिबंध
- [GS Paper IV] Ethics, Integrity and Aptitude Syllabus in Hindi
संसार मंथन – मुख्य परीक्षा लेखन अभ्यास
- [संसार मंथन] मुख्य परीक्षा लेखन अभ्यास – Ethics GS Paper 4/Part 7
- [संसार मंथन] मुख्य परीक्षा लेखन अभ्यास – Ethics GS Paper 4/Part 6
- [संसार मंथन] मुख्य परीक्षा लेखन अभ्यास – Ethics GS Paper 4/Part 5
- [संसार मंथन] मुख्य परीक्षा लेखन अभ्यास – Ethics GS Paper 4/Part 4
- [संसार मंथन] मुख्य परीक्षा लेखन अभ्यास – Ethics GS Paper 4/Part 3
- [संसार मंथन] मुख्य परीक्षा लेखन अभ्यास – Ethics GS Paper 4/Part 2
- [संसार मंथन] मुख्य परीक्षा लेखन अभ्यास – Ethics GS Paper 4/Part 1
विषय सूची – Ethics Notes for UPSC GS Paper IV
नीतिशास्त्र की प्रकृति एवं विषय क्षेत्र (Click to read)
- नीतिशास्त्र एक विज्ञान है
- नीतिशास्त्र एक मानदंड-वादी विज्ञान है
- नीतिशास्त्र नैतिकता से अलग है
- नीतिशास्त्र मान्यताओं का विज्ञान है
नीतिशास्त्र की शाखाएँ (Click to read)
- वर्णनात्मक नीतिशास्त्र
- मानदंड-वादी नीतिशास्त्र
- सद्गुण नीतिशास्त्र
- कर्तव्य आधारित नीतिशास्त्र
- परिणामवाद
- परानीतिशास्त्र
- अनुप्रयुक्त नीतिशास्त्र
मानवीय कृत्य – नीतिशास्त्रीय आधारभूमि (Click to read)
- कर्तव्य आधारित एवं परिणामवादी दृष्टिकोणों की तुलना
- स्वैच्छिक मानव-कृत्य एवं अस्वैच्छिक मानव-कृत्य
- ज्ञान की भूमिका
- स्वैच्छिकता की विद्यमानता
- स्वतंत्र इच्छा
नैतिक निर्णय करने से सम्बंधित सिद्धांत (Click to read)
- उपयोगितावादी सिद्धांत
- अधिकारवादी सिद्धांत
- न्यायवादी सिद्धांत
- सर्वहितवादी सिद्धांत
- सद्गुणवादी सिद्धांत
नैतिक सक्षमता का अर्थ एवं उसके तत्त्व (Click to read)
- नैतिक निर्णयों को परखने के लिए परीक्षण
- गंध परीक्षण
- उपयोगिता परीक्षण
- अधिकार परीक्षण
- चयन परीक्षण
- न्याय परीक्षण
- जनकल्याण परीक्षण
- सद्गुण परीक्षण
नीतिशास्त्रीय व्यवहार के निर्धारक तत्त्व
- वैधिक व्याख्याएँ
- संस्कृति/देश
- व्यक्तिगत कारक
- नैतिक विकास के चरण
- व्यक्तिगत मान्यताएँ एवं नैतिकताएँ
- पारिवारिक प्रभाव
- समकक्षों का प्रभाव
- जीवन के अनुभव
निजी एवं सार्वजनिक सम्बन्धों में नीतिशास्त्र
- निजी सम्बन्ध
- सार्वजनिक सम्बन्ध
- निजी एवं सार्वजनिक सम्बन्धों में अंतर
- असैनिक सेवाओं का महत्त्व
- सिविल सेवकों की विशेषताएँ
- असैनिक सेवाओं द्वारा संपादित कार्य
- लोक सेवक की भूमिकाओं में अंतर्विरोध
- नैतिक दावे एवं लोक सेवा में नीतिशास्त्र का प्रबंधन
- हितों का टकराव