भारत के मुख्य पर्व और त्यौहारों की लिस्ट

Sansar LochanGeography, भारत का भूगोल

holi_girls

इस पोस्ट में भारत के मुख्य पर्व और त्यौहारों के नाम कैलंडर (calendar) के रूप में दिए गए हैं. पर्वों के नाम के साथ-साथ माह/months, कौन से धर्म/religions सम्बंधित पर्वों को मनाते हैं और ये पर्व कहाँ-कहाँ मनाये जाते हैं, इनका भी उल्लेख किया गया है. कभी-कभी UPSC, SSC और Railway परीक्षा में इस तरह के सवाल आते हैं जैसे–

  1. लोसर पर्व किस धर्म का पर्व है और किस लिए मनाया जाता है? (SSC 2008) 
  2. पास-ओवर फेस्टिवल किस धर्म का पर्व है? (RRB 2000)
  3. UPSC में भारत के पर्व-त्योहार से सम्बंधित सवाल मिलान के रूप में आते हैं.
माहपर्व के नाममनाने वाले वर्ग के नामविवरण
जनवरीनव वर्ष
गणतंत्र दिवस
सभी वर्ग
सभी वर्ग
सारे भारत में
राष्ट्रीय पर्व
फरवरीपोंगल
भोगाली बिहू
वसंत पंचमी
हिन्दू
हिन्दू
हिन्दू
तमिलनाडु में
असम में
उत्तर भारत में
फरवरी/मार्चशिवरात्रि
जमशेद नवरोज़
होली
हिन्दू
पारसी
सारे भारत में

सारे भारत में
मार्च/अप्रैलगुडी पर्व
उगड़ी
महावीर जयन्ती
हनुमान जयंती
रामनवमी
पास ओवर
गुडफ्राइडे
ईस्टर
हिन्दू
सभी वर्ग
जैन
हिन्दू
हिन्दू
यहूदी
ईसाई
ईसाई
महाराष्ट्र में
आंध्र प्रदेश

उत्तरी भारत में
सारे भारत में


अप्रैल/मईबुद्ध जयंती
बैशाखी
रंगाली बिहू
विशु
शिवाजी जयंती
बौद्ध
सिख
हिन्दू
सभी वर्ग
हिन्दू

पंजाब में
असम में
केरल में
महाराष्ट्र में
जून/जुलाईतीजहिन्दूउत्तर भारत, गुजरात व राजस्थान में मुख्यतः
जुलाई/अगस्तनागपंचमीहिन्दूसारे भारत में
अगस्त/सितम्बरजन्माष्टमी
स्वतंत्रता दिवस
खोरदाद साल
गणेश चतुर्थी
राखी-पूर्णिमा
ओणम
पर्यूषण
पटेटी
हिन्दू
सभी वर्ग
पारसी
हिन्दू
हिन्दू
हिन्दू
जैन
पारसी
सारे भारत में
राष्ट्रीय पर्व

मुख्यतः महाराष्ट्र में
सारे भारत में
केरल में

सितम्बर/अक्टूबरदशहरा/दुर्गापूजा/नवरात्रिहिन्दूसारे भारत में
अक्टूबर/नवम्बरगांधी जयंती
दीपावली
गुरु-पर्व
सभी वर्ग
हिन्दू
सिख
राष्ट्रीय पर्व
सारे भारत में
दिसम्बर/जनवरीक्रिसमस
लोसर
ईसाई
बौद्ध

मुस्लिम कैलेंडर के अनुसार इन त्योहारों की तिथि और महीना बदलते रहते हैंईद-उल-फितर, ईद-उज-जुहा, सबे-बरात, चहल्लुम, मिलाद-उल-नबीमुस्लिम
Read them too :
[related_posts_by_tax]